Celownik liczby pojedynczej i mnogiej zaimków i rzeczowników.
Teksty do tej lekcji są zdecydowanie za trudne, przynajmniej na ten poziom. Można je jednak wykorzystać w bardziej zaawansowanej grupie lub rzucić swoich uczniów na głęboką wodę. Można też wykorzystać pozostałe pomysły, a teksty zamienić na łatwiejsze. Do jednego z ćwiczeń (zabawa w rozsypankę) można wykorzystać dowolne obrazki, ale najlepiej ze słówkami, które pojawią się w lekcji.
Kurs roczny
Poziom B1
Typ zajęć: gramatyka, słownictwo, sprawności
Formy pracy: indywidualna, parami, grupowa, zespołowa
I. Cele lekcji:
1. W zakresie umiejętności:
a) uczeń ćwiczy czytanie i rozumienie tekstu
- ćwiczenie wymowy w ramach głośnego czytania
- odpowiadanie na pytania do tekstu
b) uczeń ćwiczy umiejętność mówienia
- dyskusja
- dzielenie się informacjami o tradycjach świątecznych w swoich krajach
c) uczeń ćwiczy umiejętność słuchania
- słuchanie piosenki świątecznej Czerwonych Gitar „Dzień jeden w roku”
d) uczeń ćwiczy umiejętność pisania
- uzupełnianie ćwiczeń
2. W zakresie gramatyki i słownictwa:
a) celownik liczby pojedynczej i mnogiej w różnych zastosowaniach, szczególnie w kontekście dawania prezentów
b) konstrukcje: prezent dla + Celownik, prezent od + Dopełniacz
c) zastosowanie celownika z różnymi czasownikami i innymi rzeczownikami
d) składanie życzeń świątecznych
3. W zakresie kształcenia pozajęzykowego:
a) obyczaj „mikołajek”’ w Polsce – prezenty w butach, wzajemne obdarowywanie się
b) pochodzenie Dnia Świętego Mikołaja
c) tradycja Mikołajów Beskidzkich
II. Środki dydaktyczne i materiały:
1. M. Małolepsza, A. Szymkiewicz, Hurra!!! Po polsku 1.
2. A. Burkat, A. Jasińska, Hurra!!! Po polsku 2.
3. A. Burkat, A. Jasińska, M. Małolepsza, A. Szymkiewicz, Hurra!!! Po polsku 3.
4. Gdybym znał dobrze język polski
5. B. Ogrodowska, Polskie obrzędy i zwyczaje. Doroczne, Warszawa 2009.
6. Materiały: gra dydaktyczna, piosenka, nagranie z płyty, ćwiczenia
III. Techniki pracy: rozmowa, gra dydaktyczna „Świąteczne prezenty”, praca z tekstem – głośne czytanie, odpowiadanie na pytania do tekstu, pisanie życzeń świątecznych, ćwiczenia gramatyczne, słuchanie piosenki i pytania sprawdzające rozumienie, zabawa dydaktyczna pt. „Historia”.
IV. Przebieg lekcji:
1. Wprowadzenie – rozmowa o dniu 6 grudnia poprowadzona w taki sposób, by uruchomić celownik.
Przykładowe pytania inicjujące rozmowę:
1) Czy wiedzą Państwo jaki dziś jest dzień?
2) Czy spotkali się państwo z nazwą „mikołajki”? Co ona oznacza?
3) Czy ktoś dał Państwu jakiś prezent? Może wy daliście prezent znajomemu, przyjacielowi lub komuś innemu?
Na każde z tych pytań powinni się wypowiedzieć różni uczniowie, szczególnie na ostatnie. Po zakończonej rozmowie należy poinformować uczniów, że przy okazji Dnia Świętego Mikołaja będziemy rozmawiać o celowniku i ćwiczyć jego zastosowanie.
2. Rozgrzewka – gra dydaktyczna „Świąteczne prezenty”
Czynności nauczyciela i uczniów:
1) Nauczyciel rozdaje koperty z karteczkami. Koperty są przygotowane jak prezenty (mogą być po prostu związane kokardką).
2) Każda para dostaje jedną kopertę.
3) Nauczyciel wręczając, podkreśla, że są to prezenty i używa w tym celu celownika.
4) Nauczyciel prosi o otwarcie kopert i podpisanie karteczek. Jeżeli uczniowie mają z tym problemy, zadanie wykonywane jest wspólnie.
5) Gdy wszystkie obrazki są już podpisane, należy wytłumaczyć zasady gry:
- każda para stara się ułożyć jak najwięcej kombinacji obrazujących kto komu dał wybrany prezent.
- zadanie wykonywane jest na czas – uczniowie mają 7 minut
- para, która w tym czasie ułoży najwięcej poprawnych zdań, otrzymuje nagrodę, np. coś słodkiego
3. Rozmowa o Dniu Świętego Mikołaja w krajach uczniów – chętni uczniowie opowiadają, jak ta postać funkcjonuje w ich kraju.
4. Czytanka i pytania do tekstu – załącznik nr 1
Czynności nauczyciela i uczniów:
1) Ponieważ tekst dotyczy legendy o Świętym Mikołaju, wprowadzeniem do tej części lekcji powinno być pytanie: Co Państwo wiedzą o legendzie na temat Świętego Mikołaja?
2) Tekst jest czytany głośno przez uczniów – po kolei krótkie fragmenty. Po każdym fragmencie pytamy czy wszystkie słowa zostały zrozumiane. Wyjaśniamy w razie konieczności.
3) Po odczytaniu całości uczniowie odpowiadają na pytania.
4) Zanim przejdziemy do drugiej czytanki, pytamy uczniów czy jest w ich krajach jakiś oryginalny obyczaj związany ze Świętym Mikołajem.
5) Wprowadzamy drugie ćwiczenie na czytanie – tekst o Mikołajach Beskidzkich.
Postępowanie nauczyciela jest takie samo, jak przy pierwszym czytaniu.
Jeśli czytanie pierwszego tekstu zajęło za dużo czasu, drugą czytankę należy zadać jako pracę domową.
5. Pisanie życzeń.
Czynności nauczyciela i uczniów:
1) Nauczyciel dzieli uczniów na trzy/cztery grupy.
2) Każdej z grup rozdaje różne kartki z życzeniami (na Boże Narodzenie, Wielkanoc, urodziny, imieniny itp.). Każda grupa musi otrzymać przynajmniej jedną kartkę Bożonarodzeniową.
3) Pierwsze zadanie dla grup polega na określeniu na jaką okazję otrzymali życzenia.
4) Następnie starają się określić sformułowanie typowe dla danych okazji. Nauczyciel może podać jeszcze inne. Wskazuje, które sformułowania można powtórzyć w życzeniach na różne okazje, a które są przyporządkowane tylko do danych świąt. W miarę możliwości uczniowie powinni to zauważyć sami.
5) Kolejne zadanie dla grup polega na odnalezieniu w życzeniach celownika lub udowodnieniu, że nie został zastosowany.
6) Ostatnie zadanie stanowi już pracę indywidualną – każdy uczeń próbuje napisać krótkie życzenia na Boże Narodzenie.
Jeśli zabraknie czasu, może to być praca domowa.
6. Gramatyka.
Czynności nauczyciela i uczniów:
1) Nauczyciel przypomina uczniom, że celownik ma także inne zastosowania.
2) Podanie końcówek fleksyjnych celownika dla rzeczowników oraz form zaimków osobowych w celowniku. Można rozdać uczniom tabele – załącznik nr 2.
3) Nauczyciel zwraca uwagę na to, że celownik zawsze funkcjonuje w połączeniu z innym przypadkiem, np. dać komuś coś, mówić komuś o czymś, służyć komuś czymś, wierzyć komuś w coś.
4) Nauczyciel zwraca uwagę na czasownik ufać, który możemy połączyć tylko z celownikiem i wtedy nie ma potrzeby dodawać po celowniku rzeczownika w innym przypadku.
5) Przypomnienie o rozróżnieniu prezent dla + celownik oraz prezent od + dopełniacz.
6) Uczniowie wraz z nauczycielem wymieniają różne czasowniki, z którymi może występować celownik, np.:
- ufać komuś
- zmniejszać komuś coś
- odbierać komuś coś
- wierzyć komuś w coś
- mówić komuś o czymś
- pomagać komuś w czymś
- zapalić komuś znicz
- służyć komuś czymś
- dać/podarować komuś coś
- dziękować komuś za coś
7) Uczniowie wykonują ćwiczenia gramatyczne, utrwalające stosowanie celownika załącznik nr 3.
Przykłady, na których wykonanie zabraknie czasu także można zadać jako pracę domową.
7. Słuchanie piosenki
Czynności nauczyciela i uczniów:
1) Dwukrotne wysłuchanie nagrania.
2) Nauczyciel pyta uczniów czy wszystko jest zrozumiałe.
3) Można rozdać tekst piosenki, żeby uczniowie mogli upewnić się, że wszystko zrozumieli – załącznik nr 4.
4) Uczniowie w kolejności wykonują ćwiczenia sprawdzające rozumienie piosenki. Pytania powinny być tak sformułowane, żeby utrwalać formę celownika – załącznik nr 5.
8. Zabawa dydaktyczna pt. Historia.
Zabawa polega na tym, że począwszy od nauczyciela każdy układa jedno zdanie, tak aby powstała jakaś historia. Każde zdanie musi zawierać rzeczownik lub zaimek w celowniku.
Zaczynamy od zdania: Święty Mikołaj lubi dawać rózgi niegrzecznym dzieciom.
9. Praca domowa.
Jeśli wszystkie ćwiczenie z lekcji zostały wykonane, zadajemy dodatkowe ćwiczenie oraz proponujemy napisanie życzeń na inną okazję niż Boże Narodzenie. Do wyboru:
a) chorej koleżance
b) sportowcowi, np. Adamowi Małyszowi
c) koledze, który wyjeżdża bardzo daleko
d) babci
e) koledze, który zdaje egzamin
Jeśli uczniowie nie zdążyli wykonać wszystkich zadań, powinni je wykonać w domu. Każde zadanie należy wyjaśnić.
Załącznik nr 1
Święty Mikołaj i mikołajki.
Dokumenty historyczne, które dotyczą Świętego Mikołaja i jego życia, są bardzo skąpe. Prawdopodobnie urodził się i wychował w pobożnej i bardzo bogatej rodzinie, w mieście Patara nad Morzem Śródziemnym, dawniej w Licji, jednej z krain Cesarstwa Rzymskiego, obecnie w Turcji. Zmarł około 342 r. i został pochowany właśnie 6 grudnia, o czym świadczy ekspertyza jego grobu. Obecnie relikwie świętego znajdują się Bari, nad Adriatykiem. Do miasta tego, do grobu św. Mikołaja po dzień dzisiejszy odbywają się pielgrzymki.
W przeciwieństwie do tych skąpych wiadomości historycznych, bardzo bogata jest legenda osnuta wokół tej postaci, niezliczone są podania i baśnie o św. Mikołaju i jego cudach. W legendzie jawi się św. Mikołaj jako postać piękna, niezwykła, tajemnicza i cudowna; najlepszy ze wszystkich świętych, który przez całe swoje życie pomagał ludziom, wspierał ich i uszczęśliwiał.
Już w dzieciństwie wyróżniał się pobożnością i niezwykłą dobrocią. Jako młodzieniec rozdawał swój majątek mieszkańcom Patary, którzy byli w potrzebie. Miłosierne uczynki praktykował nawet wtedy, gdy został biskupem: hojnie rozdawał jałmużnę, a nocą zostawiał worki z pieniędzmi na progach domów biedaków. Legenda głosi, że w ten sposób obdarował złotem trzy córki ubogiego mieszkańca Licji, który nie mógł zapewnić im posagu. Dzięki Mikołajowi wszystkie trzy wyszły za mąż.
Cnoty i niezwykła dobroć św. Mikołaja sprawiły, że już za życia otrzymał od Boga dar czynienia cudów: ocalał rozbitków z fal morskich, rozmnażał zboże w nieurodzaju, wskrzeszał umarłych i przywracał rodzinom utracone dzieci. Zyskał przez to przydomek cudotwórcy. Zgodnie z legendą jest patronem żeglarzy, rozbitków, rybaków i przewoźników, a także więźniów, mnichów, notariuszy, literatów, uczonych i uczniów zdających egzaminy. W polskiej tradycji ludowej jest także patronem pasterzy i zwierząt, którymi się opiekują.
Ćwiczenie 1.
Proszę wybrać właściwą odpowiedź:
1) O dacie śmierci św. Mikołaja wiemy dzięki:
a) dokumentom historycznym
b) pamiątkom po świętym
c) ekspertyzie grobu św. Mikołaja
d) pielgrzymkom
2) Jaki jest św. Mikołaj wg legendy?
a) śmieszny i gruby
b) tajemniczy i cudowny
c) wesoły i stary
d) sprawiedliwy i potężny
3) 3)Komu św. Mikołaj pomógł wyjść za mąż?
a) trzem córkom biednego mieszkańca Licji
b) b) siostrze
c) c) biednym dziewczynom ze swego miasta
d) d) nikomu
4) 4) Komu patronuje i pomaga według polskiej tradycji św. Mikołaj?
a) literatom i więźniom
b) b) uczniom, którzy zdają egzaminy
c) c) żeglarzom i mnichom
d) d) pasterzom i ich zwierzętom
Ćwiczenie 2.
Proszę dobrać się w pary. Proszę zadać sobie wzajemnie po trzy pytania na temat tekstu i odpowiedzieć na nie.
Mikołaj na Śląsku Cieszyńskim
W kościele parafialnym pod wezwaniem św. Mikołaja w Łąkach, 6 grudnia odbywa się odpust. Zgodnie z tradycją tego dnia po wsi chodzą przebierańcy, zwani Mikołajami Beskidzkimi. Tworzą oni dwie grupy: Białych i Czarnych. W skład Białych wchodzą postacie dobre – przede wszystkim św. Mikołaj, biskup zwany Paterkiem, ministranci, księża, aniołowie, państwo młodzi i ich drużyny. Do grupy Czarnych należą czarne charaktery: diabły z Lucyferem na czele, niedźwiedź i inni. Obydwie grupy chodzą po wsi i odwiedzają wszystkie domy.
Najpierw, zgodnie ze zwyczajem, wchodzą do domów Biali, prowadzą uprzejmą rozmowę z gospodarzem i śpiewają pieśni o św. Mikołaju. Zupełnie inaczej zachowują się Czarni; ci już od progu skaczą, krzyczą głośno i psocą. W figlach tych najlepsze są diabły, które gonią dziewczyny i starają się ukłuć je swymi ostrymi rogami, a wszystkich domowników wciągnąć do swego szalonego tańca.
Obydwie grupy przyjmowane są chętnie i życzliwie, bo ich występy zawierają zawsze pewien morał. Przedstawiają rywalizacje obydwu grup: Białych i Czarnych, ale też zmaganie dobra i zła, które kończy się ostatecznie zwycięstwem dobra. Obchody Mikołajów Beskidzkich przypominają nieco późniejsze wizyty kolędników, które w innych regionach Polski rozpoczynają się tradycyjnie dopiero w dniu św. Szczepana, czy 26 grudnia.
Ćwiczenie 1.
Proszę wybrać właściwą odpowiedź:
1) 1) Komu podczas odpustu w Łąkach powierza się przywództwo w grupach Białych i Czarnych?
a) księżom i niedźwiedziom
b) b) św. Mikołajowi i diabłom
c) c) panu młodemu i pannie młodej
d) d) św. Mikołajowi i Lucyferowi
2) Biali i Czarni w domach gospodarzy:
a) dokuczają i psocą
b) b) prowadzą uprzejmą rozmowę z domownikami
c) c) są mile widziane
d) d) kłują dziewczęta ostrymi rogami
3) Występy Białych i Czarnych zawierają morał na temat:
a) walki dobra ze złem i zwycięstwa dobra
b) b) zwycięstwa św. Mikołaja w walce z Lucyfere
c) kary dla młodych dziewczyn za swobodne zachowanie
d) d) ostrzeżenia dla niegrzecznych dzieci i nieuczciwych gospodarzy
